Site icon Daruur درور

درس الأسبوع الرابع: ضمير الملكية

ضمير الملكية

ضمير الملكية

 

[pdf id=10225]

Magacuyaal lahaanshiyeedka | ضمير الملكية

 

ضمير الملكية في الصومالية معقّد نوعا مّا ويحتاج إلى تركيز، فهذا الجدول محاولة لتبسيطه قبل الشروع في عرض أمثلته.

-ay (-ga, -da) qalinkayga, lacagtayda لي
-aa (-ga-, -da) qalinkaaga, lacagtaada لك
-iis (-a) qalinkiisa, lacagtiisa له
-eed (-a) qalinkeeda, lacagteeda لها
-een (-a) qalinkeena , lacagteena لنا
-aya (-ga, -da) qalinkayaga, lacagtayada لنا
-iin (-a) qalinkiina, lacagtiina لكم
-ood (-a) qalinkooda, lacagtooda لهم

 

و يكون ضمير الملكية على صورتين:

الصورة الأولى : يأتي مستقلّا  كما في الجدول التالي  :-

الشخص جمع مؤنث مذكر
متكلم مفرد kuwayga tayda kayga
مخاطب مفرد kuwaaga taada kaaga
غائب مفرد kuwiisa tiisa kiisa
غائبة مفردة kuweeda teeda keeda
متكلم جمع kuwayaga taayada kaayaga
متكلم جمع kuweenna teenna keenna
مخاطب جمع kuwiinna tiinna kiinna
غائب جمع kuwooda tooda kooda

 

 

الأمثلة :

إذا لم يكن عندك قلم فخذ قلمي. Haddaadan qalin haysanin. kayga qaado.
طلابي أحسن من هؤلاء الطلبة. Ardaydan  kuwayga ayaa ka fiican.
هذه الحقيبة ليست حقيبتك. Boorsadan taada ma aha.
وطننا أحسن من هذا الوطن. Dalkan keenna baa ka fiican.

 

الصورة الثانية: يكون متصلا ويكون لاحقة -باستثناء صيغ الجمع السابقة في الصورة الأولى-  كما في الأمثلة التالية :-

 

متكلم/مفرد
مؤنث مذكر
tayda kayga

أمثلة :

qalinkayga baan rabaa. أريد قلمي.
lacagtayda waan qaatay. أخذتُ نقودي.

 

متكلم/جمع
مؤنث مذكر
teena keena
taayada kaayaga

أمثلة :

qalinkeena waa lumay. ضاع قلمنا.
lacagteena waa la xaday. سُرقت نقودنا.
albaabkayaga waa la jabiyay. كُسر بابنا.
lacagtayada waa la qaatay. أخذت نقودنا.

 

مخاطب/ مفرد
مؤنث مذكر
taada kaaga

أمثلة :

qalinkaaga qaado. خذ قلمك.
fartaada i tus. أرني خطّك.

 

مخاطب/جمع
مؤنث مذكر
tiina kiina

أمثلة :

aqalkiina waan arkay. رأيتُ منزلكم.
aqoontiina ilaaliya. حافظوا على علمكم.

 

غائب/مفرد
مؤنث مذكر
tiisa kiisa

 

أمثلة :

qaabkiisa waan arkay. رأيتُ شكله.
beertiisa way weyn tahay. مزرعته كبيرة.

 

غائب/جمع
مؤنث مذكر
tooda kooda

أمثلة :

albaabkooda waa la furay. فُتح بابُهم.
kutubtooda way gubatay. احترقت كتبهم.

 

 

Guri Mudul Albaab
بيت كوخ باب
Daah Fure Quful
ستارة مفتاح قفل
Ganjeel Jaranjaro Salooto
بوّابة سلّم أريكة
Qol Jiko Daaqad
غرفة مطبخ نافذة
Musqul Qolka fadhiga Sariir
حمّام غرفة الجلوس سرير
Armaajo Barkin Joodari
دولاب وسادة مرتبة
Kirli Qaboojiye Qasaalad
إبريق ثلاّجة غسّالة
Digsi Saxan Fargeeto
حلّة طبق شوكة
Qaaddo Feero Xaaqin
ملعقة مكواة مقشّة
Mindi Busto Nal
سكّين بطانيّة مصباح
Waxaan gatay guri weyn. اشتريت منزلا كبيرا.
Waxaan haystaa musqul casri ah. عندي حمّام عصريّ.
Guriga waan kiraynayaa. أؤجّر المنزل.
Waxaan samaystay armaajo. اصطنعت دولاباً.
Busto iyo sariir ayaan u baahanahay. أحتاج إلى سرير وبطانيّة.
Waxaan rabaa quful. أريد قفلاً.
Gurigayga aad buu u qurux badan yahay. منزلي جميل جدّاً.
Waxaan rabaa inaan nalalka baddalo. أريد تغيير المصابيح.
Deeqa: waxaan iibsaday guri, alaab baan u baahanahay ديقة: اشتريت منزلاً، أحتاج إلى أثاث
Luul: ma cusub yahay guriga? لول: هل المنزل جديد؟
Deeqa: haa, waxaan rabaa alaab sida sariir iyo armaajo iyo firijiteer. ديقة: نعم، أريد أثاثاً مثل سرير ودولاب وثلاّجة.
Luul: jikada ma weyn tahay? لول: هل المطبخ كبير؟
Deeqa: maya way yar tahay, laakin musqusha ayaa weyn. ديقة: لا، هو صغير لكن الحمّام كبير.
Luul: guri fiican ayaad heshay. لول: وجدت منزلاً جيداً.
Deeqa: qolka jiifka wuu ballaaran yahay. ديقة: غرفة النوم واسعة.
Luul: albaabada iyo daaqadaha waa muhim. لول: الأبواب والنوافذ مهمة.
Deeqa: alaab badan baan u baahanahay. ديقة: أحتاج إلى أثاث كثير.

 

 

 

Su’aalaha:

 

Deeqa: haa, waxaan rabaa alaab sida sariir iyo armaajo iyo firijiteer.
Luul: jikada ma weyn tahay?
Deeqa: maya way yar tahay, laakin musqusha ayaa weyn.
Luul: guri fiican ayaad heshay.
Deeqa: qolka jiifka wuu ballaaran yahay.
Luul: albaabada iyo daaqadaha waa muhim.

مراجع:

 

Exit mobile version